Historia Nadleleśnictwa Marcule
Północno-wschodnia część potężnego kompleksu średniowiecznej Puszczy Świętokrzyskiej, na północ od doliny rzeki Kamiennej nazywana jest Puszczą Iłżecką.
W poczÄ…tkach naszej paÅ„stwowoÅ›ci, w XI w. wiÄ™ksza część Puszczy ÅšwiÄ™tokrzyskiej byÅ‚a wÅ‚asnoÅ›ciÄ… koÅ›cielnÄ…. NależaÅ‚a do biskupa krakowskiego, którego majÄ…tki w XIII w. rozciÄ…gaÅ‚y siÄ™ na znacznym obszarze kraju – ponad 1600 km2. Swe siedziby biskup posiadaÅ‚ w Krakowie, Kielcach, Bodzentynie oraz Iłży.
W XVII wieku lasy zajmowaÅ‚y 75% powierzchni caÅ‚ego rozlegÅ‚ego iłżeckiego majÄ…tku koÅ›cielnego. Na tym terenie wyróżniaÅ‚o siÄ™ kilka wiÄ™kszych kompleksów leÅ›nych: na poÅ‚udnie od Iłży, ciÄ…gnÄ…cy siÄ™ aż do Kunowa, z wsiami WolÄ… PasztowÄ… i Rzechowem, i poÅ‚udniowo – wschodnim, z wsiami BÅ‚aziny i Tychowem, dochodzÄ…cy aż do WÄ…chocka i Bodzentyna. Osobny obszar „Borów Iłżeckich” rozciÄ…gaÅ‚ siÄ™ w kierunku wschodnim i północno – wschodnim od Iłży, otaczajÄ…c wsie ChwaÅ‚owice, MaÅ‚omierzyce, oraz w kierunku poÅ‚udniowo – zachodnim obejmujÄ…cego wsie Seredzice Mniejsze i WiÄ™ksze, Jasieniec, dochodzÄ…c na tym kierunku do Wierzbnika. ByÅ‚y to lasy z przewagÄ… sosny, z rzadka tylko wystÄ™powaÅ‚y tu dÄ™bina, brzezina i jedlina.
Na Sejmie Czteroletnim, dnia 27 lipca 1789 r. zapadła uchwała o zajęciu na fundusz wojskowy dóbr biskupstwa krakowskiego, w wyniku czego lasy stanowiące część dóbr, przeszły na rzecz Skarbu Państwa.
Â
Stacja Marcule
Arboretum
Arboretum Lasów Puszczy Iłżeckiej w Marculach ma powierzchnię sześciu hektarów, choć z czasem może zostać powiększone. To siódmy taki ośrodek w Polsce o światowym znaczeniu.
Znajduje się w nim około 400 gatunków drzew i krzewów rodzimych, a także 250 gatunków roślin ze strefy klimatu umiarkowanego Europy, Ameryki Północnej i Azji.
Ogód jest częścią Centrum Edukacji Przyrodniczej im. biskupa Jana Chrapka. Biskup który często odwiedzał Marcule, brał udział w grzybobraniach, miał swoje ulubione ścieżki w iłżeckich lasach.
Główny cel powstania Centrum to szerzenie i popularyzacja wiedzy botanicznej i leśnej. W ogrodzie są prowadzone badania, zaś w Centrum odbywają się lekcje. Arboretum jest atrakcją która przyciąga nie tylko dzieci z gminnych szkół, ale także turystów.
Planowane jest utworzenie również przytuliska dla ptaków w postaci azylu. Jeśli to się uda, zwiedzający będą mogli podziwiać nie tylko florę, ale i faunę. A ptaki znajdą stałą opiekę i lekarską pomoc.
Obecność zamku w Iłży również powinna przyczynić siÄ™ do popularyzacji przedsiÄ™wziÄ™cia – turyÅ›ci, przybywszy zobaczyć ruiny, zwiedzÄ… leżące niedaleko arboretum. Jest przy nim parking, zadaszone stoliki, możliwość rozpalenia ogniska i przygotowania grilla.
Lasy Nadleśnictwa Marcule są popularnym miejscem odwiedzin podczas pieszych i rowerowych wycieczek.
Więcej o Centrum Edukacji Przyrodniczej i Arboretum na stronie nadleśnictwa.
autor: T.F.