Historia Nadleleśnictwa Marcule
Północno-wschodnia część potężnego kompleksu średniowiecznej Puszczy Świętokrzyskiej, na północ od doliny rzeki Kamiennej nazywana jest Puszczą Iłżecką.
W początkach naszej państwowości, w XI w. większa część Puszczy Świętokrzyskiej była własnością kościelną. Należała do biskupa krakowskiego, którego majątki w XIII w. rozciągały się na znacznym obszarze kraju – ponad 1600 km2. Swe siedziby biskup posiadał w Krakowie, Kielcach, Bodzentynie oraz Iłży.
W XVII wieku lasy zajmowały 75% powierzchni całego rozległego iłżeckiego majątku kościelnego. Na tym terenie wyróżniało się kilka większych kompleksów leśnych: na południe od Iłży, ciągnący się aż do Kunowa, z wsiami Wolą Pasztową i Rzechowem, i południowo – wschodnim, z wsiami Błaziny i Tychowem, dochodzący aż do Wąchocka i Bodzentyna. Osobny obszar „Borów Iłżeckich” rozciągał się w kierunku wschodnim i północno – wschodnim od Iłży, otaczając wsie Chwałowice, Małomierzyce, oraz w kierunku południowo – zachodnim obejmującego wsie Seredzice Mniejsze i Większe, Jasieniec, dochodząc na tym kierunku do Wierzbnika. Były to lasy z przewagą sosny, z rzadka tylko występowały tu dębina, brzezina i jedlina.
Na Sejmie Czteroletnim, dnia 27 lipca 1789 r. zapadła uchwała o zajęciu na fundusz wojskowy dóbr biskupstwa krakowskiego, w wyniku czego lasy stanowiące część dóbr, przeszły na rzecz Skarbu Państwa.
Stacja Marcule
Arboretum
Arboretum Lasów Puszczy Iłżeckiej w Marculach ma powierzchnię sześciu hektarów, choć z czasem może zostać powiększone. To siódmy taki ośrodek w Polsce o światowym znaczeniu.
Znajduje się w nim około 400 gatunków drzew i krzewów rodzimych, a także 250 gatunków roślin ze strefy klimatu umiarkowanego Europy, Ameryki Północnej i Azji.
Ogód jest częścią Centrum Edukacji Przyrodniczej im. biskupa Jana Chrapka. Biskup który często odwiedzał Marcule, brał udział w grzybobraniach, miał swoje ulubione ścieżki w iłżeckich lasach.
Główny cel powstania Centrum to szerzenie i popularyzacja wiedzy botanicznej i leśnej. W ogrodzie są prowadzone badania, zaś w Centrum odbywają się lekcje. Arboretum jest atrakcją która przyciąga nie tylko dzieci z gminnych szkół, ale także turystów.
Planowane jest utworzenie również przytuliska dla ptaków w postaci azylu. Jeśli to się uda, zwiedzający będą mogli podziwiać nie tylko florę, ale i faunę. A ptaki znajdą stałą opiekę i lekarską pomoc.
Obecność zamku w Iłży również powinna przyczynić się do popularyzacji przedsięwzięcia – turyści, przybywszy zobaczyć ruiny, zwiedzą leżące niedaleko arboretum. Jest przy nim parking, zadaszone stoliki, możliwość rozpalenia ogniska i przygotowania grilla.
Lasy Nadleśnictwa Marcule są popularnym miejscem odwiedzin podczas pieszych i rowerowych wycieczek.
Więcej o Centrum Edukacji Przyrodniczej i Arboretum na stronie nadleśnictwa.
autor: T.F.
